در لغات نامه دهخدا و فرهنگ معین آمده است فرش بساط کننده ، قالی ( اختصاصا ) گستردنی ، هر چیز گستردنی ( حصیر ، قالی ) زیر انداز. قالی نیز در لغت قالین ، غالین ماخوذ از قالیقلا و در برخی نوشته ها آمده است که قالی کلمه ایست ترکی و در زبان فارسی تواما با فرش به کار می رود و به منسوجات کلفت گفته می شود که برای پوشش کف اتاق ، دیوار و غیره از آن استفاده می شود.
دانش اساطیر و مردم شناسی همواره با هم در ارتباط هستند. یک مردم شناس نباید از بررسی اساطیر غافل بماند شناخت فرش در هر سرزمین بررسی اساطیر را می طلبد که نماد فرهنگ و تمدن مردم آن سرزمین است.
نماد های تزیینی که مورد توجه نیاکان ما ، برای ساخت ملزومات زندگی شان ، به ویژه فرش قرار گرفته بین نگاه آن ها به طبیعت اطراف شان و همچنین اسطوره هایی بوده است که فرهنگ و تمدن این کهن دیار را متعالی کرد و ما مظاهر این فرهنگ و تمدن را در آثار باقی مانده در جای جای سرزمین ایران مشاده می کنیم.
همه ما به درستی می دانیم که فرش بافی یک هنر است آن هم هنری والا و فاخر. از این رو ابتدا لازم است درباره مفهوم هنر و اینکه نویسندگان و هنرمندان و منتقدان هنر ، آنرا چگونه معنا کرده اند ، چند خطی بنگارم.
فرش های عشایری ایران
هنر در لغت به معنای کار برجسته و نمایان است ولی در اصل یکی از فعالیت های انسانی و اجتماعی است. به قول استاد جعفری: حذف هنر از قاموس بشری چندان تفاوتی با حذف انسانیت انسان ندارد.
پوپ می نویسد: هنر ایران در مغرب زمین به مدت چند قرن بیش از هر چیز به قالی ایران نامبر دار و شناسا بوده است. معمولا اگر بخواهیم معنی یک اثر هنری را و یا علت آفرینش آنرا مورد بررسی قرار دهیم باید از زمان و مکان آفرینش آن آگاه باشیم زیرا زمان خلق یک اثر هنری پیوندی فشرده با سبک آن دارد و به طور کلی هر آفرینش هنری در زمان و مکان معین سبک واحدی را به وجود می آورد که دارای ویژگی های معین است. هنر فرش بافی نیز از این مستثنی نیست.
نکته مهمی که در فرش های ایرانی باید به آن اشاره کرد نقش های مختلف اسلیمی و گل های متنوعی است هر یک نماد زندگی بافندگان فرش است. در نهایت مرکزیتی چون ترنج دارند که وحدت را در متن زندگی آنان مطرح می سازد و باوری که همه جنبه های زندگی که به وحدانیت خدا می انجامد. قالی خواه بر کف مرمرین تالار کاخ ها و خواه بر کاهگل کومه ها ، همه جا باغی می آراید و چشم و دل را به تفرج می خواند.
به طور کلی بارزترین مساله ای که در همه هنرهای سنتی ایران وجود دارد صور گوناگونی است که مه دارای معانی یکسان و واحدی از باور های ایرانی و اسلامی است. هنر فرش بافی به عنوان کامل ترین و پربار ترین مظاهر فرهنگ و تمدن ، به دلیل آنکه هنری است مردمی بدین معنا که دست رنج گمنام ترین و زحمت کش ترین مردم ایران است ، همواره در صفحات تاریخ هنر ایران و جهان ثبت خواهد بود.
فرش بافی ابتدا کار دسته جمعی یک صنعت به شمار می آید ولی استاد طراح فرش طرح خود را به گروه فرش باف می سپارد این دست های هنرمند فرش بافان است که فرایند هنر فرش را به شما ارائه می دهد.
بگذارید که بعضی به این باور بخندند که خوشبختی ما فقط در داشتن نفت و مس و آن و زمین های بارور و منابع سرشار نیست بلکه فرش را نیز داریم که هنر است ، صنهت است و باز آورنده ارز حاصل از کار است و پایه ای استوار بر ساختار اجتماعی ایران دارد.
برچسب مطلب :
مطالب مرتبط
